جیمز کلورلی، وزیر امور خارجه بریتانیا هم با انتشار توییتی نوشت: «این اقدام وحشیانه به شدیدترین وجه ممکن باید محکوم شود».
موضع حق به‌جانب طرف انگلیسی و شریکان غربی‌اش درباره حکم دستگاه قضایی جمهوری اسلامی درحالی است که به‌تازگی یک وب‌سایت تحلیلی و افشاگر این کشور در گزارشی از مداخلات گسترده لندن و انجام چندین کودتا در سرتاسر جهان پرده برداشته است. مارک کورتیس، نویسنده این مطلب در وبگاه «دیکلسیفاید یوکی» (Declassified UK) با بررسی اسناد «از طبقه‌بندی خارج شده بریتانیا» در مطلبی با عنوان «۴۲کودتای بریتانیا از سال ۱۹۴۵» نوشت: از زمان پایان جنگ جهانی دوم، بریتانیا بیش از ۴۰تلاش برای برکناری دولت‌های خارجی در ۲۷کشور جهان، شامل سازمان‌های اطلاعاتی، مداخلات نظامی پنهان و آشکار و ترورها، برنامه‌ریزی یا اجرا کرده است. بر اساس این گزارش، احتمالاً شناخته‌شده‌ترین کودتای سازمان اطلاعات بریتانیا، سرنگونی دولت منتخب دموکراتیک ایران در سال۱۹۵۳ بود؛عملیاتی که با سازمان سیا برنامه‌ریزی شده بود. اما بریتانیا دست‌کم در ۴۱تلاش دیگر برای سرنگونی دولت‌ها از پایان جنگ جهانی دوم دست داشته است. سال۱۹۵۳عوامل پنهان بریتانیا همچنین مشغول برنامه‌ریزی برای برکناری و سپس ترور رئیس‌جمهور مصر، جمال عبدالناصر بودند. در واقع، این نیروهای ملی‌گرا بودند که پس از سال۱۹۴۵ دشمنان اصلی بریتانیا در به اصطلاح «جهان سوم» بودند.
کودتاهای برنامه‌ریزی یا اجرا شده بریتانیا از سال ۱۹۴۵ تاکنون
۱. جنگ پنهان برای سرنگونی حکومت شوروی ۱۹۴۸-۱۹۴۵: اوکراین
۲. جنگ پنهان برای سرنگونی حکومت شوروی ۱۹۵۲-۱۹۴۶: کشورهای بالتیک
۳. جنگ پنهان برای سرنگونی انور خوجه ۱۹۵۲-۱۹۴۹: آلبانی
۴. تلاش برای سرنگونی دولت یاکوبو آربنز ۱۹۵۴-۱۹۵۰: گواتمالا
۵.عملیات پنهان برای تضعیف و ترور جمال عبدالناصر ۱۹۵۷-۱۹۵۲: مصر
۶. مداخله نظامی برای سرنگونی دولت چدی جاگان ۱۹۵۳: گویان بریتانیا (گویان)
۷. کودتای آم‌آی۶ با سیا برای سرنگونی دولت مصدق ۱۹۵۳: ایران
۸. حمله نظامی به سوئز برای مقابله با جمال عبدالناصر ۱۹۵۶: مصر
۹. برنامه‌ریزی «عملیات مبارزه» برا ی ترویج قیام و کودتا ۱۹۵۶: سوریه
۱۰. جنگ پنهان برای سرنگونی رئیس‌جمهور سوکارنو ۱۹۵۹–۱۹۵۷: اندونزی
۱۱. عملیات برنامه‌ریزی‌شده برای ترویج قیام، کودتا و ترور ۱۹۵۷: سوریه
۱۲. دخالت در سرنگونی و قتل پاتریس لومومبا ۱۹۶۱: کنگو
۱۳. جنگ پنهان برای سرنگونی حکومت عبدالله السلال ۱۹۷۰-۱۹۶۲: یمن
۱۴. کودتا برای اطمینان از انتخاب نشدن دوباره چدی جاگان ۱۹۶۳: گویان بریتانیا
۱۵. تبلیغات و حمایت از سرنگونی ژائو گولار ۱۹۶۴: برزیل
۱۶. حمایت از کودتای کاخ شاهزاده فیصل علیه ملک سعود ۱۹۶۴: عربستان سعودی
۱۷. پشتیبانی پنهانی در حمایت از سرنگونی سوکارنو ۱۹۶۶-۱۹۶۵: اندونزی
۱۸. عزل صقر بن سلطان به نفع خالد بن محمد القاسمی ۱۹۶۵: شارجه
۱۹. دخالت در کودتای کاخ و جانشینی زاید بن آل‌نهیان ۱۹۶۶: ابوظبی
۲۰. مشارکت در کودتای سرنگونی قوام نکرومه ۱۹۶۶: غنا
۲۱. ترور برنامه‌ریزی شده میلتون اوبوته ۱۹۶۹: اوگاندا
۲۲. برنامه‌ریزی برای قیام و کودتا علیه معمر قذافی ۱۹۷۱-۱۹۷۰: لیبی
۲۳. کودتای بریتانیا و به قدرت رساندن سطان قابوس ۱۹۷۰: عمان
۲۴. پیشنهاد ترور عیدی امین از سوی کابینه دهه ۱۹۷۰ (اواخر): اوگاندا
۲۵. پیشنهاد ترور عیدی امین توسط نخست وزیر وقت دهه ۱۹۷۰ (اواسط): اوگاندا
۲۶. نقش کاخ باکینگهام در برکناری نخست‌وزیر گاف ویتلم ۱۹۷۵: استرالیا
۲۷. کمک به شورشیان برای سرنگونی آگوستینیو نتو ۱۹۷۶–۱۹۷۵: آنگولا
۲۸. شرکت در طرح کودتا علیه حزب کمونیست ایتالیا ۱۹۷۶: ایتالیا
۲۹. حمایت پنهان از مجاهدین علیه شوروی ۱۹۸۸-۱۹۸۰: افغانستان
۳۰. توطئه برای سرنگونی معمر قذافی ۱۹۸۶: لیبی
۳۱. حمایت از گروه‌های مخالف صدام حسین دهه ۱۹۹۰: عراق
۳۲. نقش ام‌آی۶ در سرنگونی ایاز مطلب‌اف ۱۹۹۲: جمهوری آذربایجان
۳۳. ترور برنامه‌ریزی‌شده اسلوبودان میلوسویچ ۱۹۹۲: یوگسلاوی
۳۴. نقش ام‌آی۶ در سرنگونی ابوالفضل ایلچی بیگ ۱۹۹۳: جمهوری آذربایجان
۳۵. عملیات پنهانی/ تأمین مالی سوءقصد به معمر قذافی ۱۹۹۶: لیبی
۳۶. مداخله نظامی برای سرنگونی رژیم طالبان ۲۰۰۱: افغانستان
۳۷. طراحی نقشه‌هایی برای کودتا علیه صدام حسین ۲۰۰۱: عراق
۳۸. مداخله نظامی برای سرنگونی رژیم صدام حسین ۲۰۰۳: عراق
۳۹. عملیات حمایت از نیروهای مخالف بشار اسد ۲۰۱۸-۲۰۱۱: سوریه
۴۰. حملات هوایی و عملیات زمینی برای سرنگونی قذافی ۲۰۱۱: لیبی
۴۱. حمایت از مخالفان اوو مورالس پیش و پس از کودتا ۲۰۱۹: بولیوی
۴۲. حمایت از مخالفان دولت نیکلاس مادورو ۲۰۱۹: ونزوئلا
توطئه مدام
در دهه۱۹۵۰، برنامه‌ریزی‌ها برای تغییر رژیم‌ها از سوی لندن بی‌امان بود و عملیات‌های شناخته‌شده دیگری برای ترویج قیام‌ها علیه دولت‌های ملی‌گرا در سوریه در سال‌های ۱۹۵۶ و ۱۹۵۷ طراحی شد که هیچ‌کدام به طور کامل اجرا نشدند. با این حال، یکی از طرح‌هایی که به اجرا درآمد، جنگ پنهانی بود که با ایالات متحده در اندونزی با هدف تحریک قیام علیه رئیس‌جمهور سوکارنو به راه انداختند که در نهایت شکست خورد. سوکارنو یک دهه بعد سرنگون شد، اما در یکی از بدترین حمام‌های خون قرن بیستم که توسط ارتش اندونزی به رهبری ژنرال سوهارتو به اجرا درآمد. سوهارتو به مدت سه دهه بر اندونزی حکومت کرد و اغلب به وحشی‌گری محض متوسل شد.
ترور و کودتا، از آفریقا تا اروپا و آمریکای لاتین
بر اساس شواهد بدست آمده، تنها قذافی، عبدالناصر و لومومبا نبودند که هدف ترور قرار گرفتند. ریچارد تاملینسون، افسر پیشین ام‌آی۶ (سازمان اطلاعات جاسوسی بریتانیا) مدعی شد این نهاد در سال۱۹۹۲ نقشه‌هایی برای کشتن اسلوبودان میلوسویچ، رهبر یوگسلاوی طراحی کرده است. در حالی که آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین صفحه اصلی شطرنج برنامه‌ریزان بریتانیایی بودند، اروپا از دستور کار خارج نشد. در سال۱۹۷۶، شواهد حاکی از دخالت بریتانیا در توطئه کودتا برای سرنگونی دولت در ایتالیاست، زمانی که به نظر می‌رسید حزب کمونیست ایتالیا(پی‌سی‌آی) ممکن است برنده شود یا بر دولت بعدی تأثیر بگذارد.
همچنین فاش شده در آمریکای لاتین، سفیر بریتانیا از کودتای جناح راست علیه رئیس‌جمهور اوو مورالس در سال ۲۰۱۹ حمایت کرد. بریتانیا به همراه چند کشور غربی دیگر، سال۲۰۱۹ در ونزوئلا دولت جایگزین نیکلاس مادورو را به رسمیت شناخت و از خوان گوایدو به عنوان «رئیس جمهور موقت» حمایت کرد.
پرونده‌های طبقه‌بندی‌شده نشان می‌دهد دولت بریتانیا به‌شدت از کودتای خونین به رهبری ژنرال آگوستو پینوشه که سالوادور آلنده منتخب دموکراتیک شیلی را در سال۱۹۷۳ سرنگون ساخت، استقبال و در دهه بعد، دولت مارگارت تاچر به‌شدت از تهاجم ایالات متحده به پاناما در سال ۱۹۸۹ با هدف سرنگونی مانوئل نوریگا حمایت کرد. او همچنین - در ابتدا با اکراه – به‌طور علنی حامی مداخله واشنگتن در گرانادا در سال ۱۹۸۳ بود که منجر به برکناری دولت «موریس بیشاپ» رئیس جمهور کمونیست گرانادا و اعدام او شد.
ترجمه و تلخیص: زینب اصغریان
نظر شما